Zwracamy uwagę na konieczność podejmowania działań świadomościowych, wprowadzania skutecznych rozwiązań prawnych i zmian organizacyjnych, które realnie wpłyną na poprawę bezpieczeństwa kobiet z niepełnosprawnościami oraz umożliwią im, w razie potrzeby, sięganie po pomoc!
Przemoc wobec kobiet z niepełnosprawnościami jest tematem traktowanym marginalnie, często tabuizowanym a kobiety z niepełnosprawnościami to nadal grupa społecznie niewidoczna. Tymczasem według badań Parlamentu Europejskiego prawie 80% z nich doświadcza, bądź doświadczyło przemocy, a prawdopodobieństwo doświadczenia przemocy seksualnej w porównaniu do reszty kobiet wzrasta w tej grupie czterokrotnie.
Kobiety z niepełnosprawnościami doświadczają przemocy nie tylko w domu, ale i w miejscach publicznych. Są na nią narażone na ulicy, w pracy, w szpitalach, przychodniach, urzędach, domach pomocy społecznej. Sprawcami/sprawczyniami są członkowie rodziny, partnerzy, przyjaciele/przyjaciółki oraz opiekunowie/opiekunki, wspierające je w codziennym funkcjonowaniu w instytucjach pomocowych.
Kobiety z niepełnosprawnościami są narażone na przemoc przede wszystkim ze względu na stereotypowe postrzeganie płci oraz niepełnosprawności. Zależność od sprawcy/sprawczyni w zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych, ekonomicznych, fizjologicznych i mobilnych, a także bariery komunikacyjne i cielesne powodują, że nie mogą się obronić, czy zakomunikować swojej niezgody. Gdyby chciały uciec i zwrócić się o wsparcie do innych osób czy instytucji to napotkają na kolejne bariery. We współczesnej Polsce najważniejsze z nich to:
- utrudniony dostęp lub brak dostępu do pomocy psychologicznej i prawnej,
- niedostosowanie ośrodków dla osób doświadczających przemocy do potrzeb kobiet z niepełnosprawnościami.
Co ważne, w Polsce niektóre formy przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami są legalizowane – odbiera się im możliwość realnej i prawnej obrony. Należą do niech ubezwłasnowolnienie, przymusowe podawanie leków, zamykanie w odosobnieniu, nadużywanie przymusu bezpośredniego w szpitalach psychiatrycznych i domach pomocy społecznej oraz zakaz zawierania małżeństw przez osoby z niepełnosprawnością psychiczną i intelektualną, Odbieranie tych praw człowieka skutkuje tym, że kobiety z niepełnosprawnością czują się bezsilne i nie podejmują działań zaradczych.
Nie znaczy nie – zapobieganie przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnosciami
W latach 2020 – 2021 Autonomia – jako jedyna organizacja z Polski współrealizuje największy międzynarodowy projekt, którego celem jest umożliwienie życia wolnego od przemocy i zwiększenie wpływu i aktywnego udziału kobiet z niepełnosprawnościami w zakresie zwalczania przemocy ze względu na płeć i niepełnosprawność poprzez wzmocnienie kompetencji kobiet z niepełnosprawnościami słuchu, ruchu, wzroku i intelektualną, wykorzystując strategię empowerment oraz narzędzia prewencji przemocy, jakim są warsztaty z samoobrony i asertywności. Kilkadziesiąt trenerek odbywa specjalistyczne szkolenie, a ponad 120 kobiet z Polski (i łącznie 800 także z Francji, Belgii i Niemiec) bierze udział w warsztatach z feministycznej samoobrony. Około 2000 kobiet z Polski otrzymało bezpłatne informatory dot. bezpieczeństwa. Projekt jest finansowany głównie ze środków DJ Justice and Consumers Komisji Europejskiej.
Działamy na rzecz . Chcemy także podnieść świadomość i budować kompetencje w zakresie przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć wśród osób pracujących w sektorze związanym z niepełnosprawnością.
W ramach projektu prowadzona jest szeroko zakrojona działalność związana z podnoszeniem świadomości na temat przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami, skierowana zarówno do tej grupy kobiet, jak i do osób pracujących w instytucjach i organizacjach działających w środowisku osób z niepełnosprawnościami, a także tych instytucji i organizacji które sa powołane do działań przeciwko przemocy. Zostały zorganizowane dwa duże wydarzenia: panel ekspercki 3.12.2020 i konferencja ogólnopolska 20.09.2021. Zorganizowałyśmy pierwszy w Polsce obóz empowermentowy dla kobiet z niepełnosprawnościami ruchu, słuchu i wzroku. Opracowane zostały artykuły, które się ukazały m.in. w piśmie “Niebieska Linia”. Opracowałyśmy i upowszechniamy broszury antyprzemocowe.
Opracowałyśmy programy i zrealizowałyśmy warsztaty dla kobiet z różnymi rodzajami niepełnosprawności, które prowadzimy “na żywo” i online. Osoby zainteresowane współpracą, prosimy o kontakt: fundacja@autonomia.org.pl
Nie znaczy nie! Przewodniczka dla kobiet* z niepełnosprawnościami – oglądaj, słuchaj, czytaj w PJM, czytaj w PDF!
Oglądaj, czytaj, słuchaj – pierwsze w Polsce i najpewniej też w Europie Środkowej – poradniki na temat tego, w jaki sposób się chronić przed przemocą i jak na nią reagować skierowane do kobiet* z niepełnosprawnościami słuchu, ruchu, wzroku i intelektualną, (a także kobiet* i dziewczyn* bez niepełnosprawności). To pierwsze materiały uwzględniające doświadczenia i realia życia ww. grup kobiet*.
Nie znaczy nie! Jak kobiety z niepełnosprawnościami mogą obronić się przed przemocą.
Nie znaczy nie! Przewodniczka dla kobiet* z niepełnosprawnościami (i bez niepełnosprawności):
Nie znaczy nie! Jak kobiety z niepełnosprawnościami mogą obronić się przed przemocą. – poradnik w
Nie znaczy nie! Jak kobiety z niepełnosprawnościami mogą obronić się przed przemocą. – poradnik w wersji audio (nagranie lektorskie)
Źródła danych i polecane publikacje:
- Zalecenia dotyczące polityki UE w zakresie zwalczania przemocy
wobec kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami – stanowisko Europejskiego Forum Niepełnosprawności, maj 2021 - Zakończenie molestowania seksualnego niepełnosprawnych kobiet i dziewcząt
- Diagnoza i dobre praktyki dotyczące polityk włączania do głównego nurtu życia społecznego kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami. Doświadczenia międzynarodowe, Aleksandra Migalska, Agnieszka Król, Kraków, 2012
- Społeczny Raport Alternatywny z realizacji Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami w Polsce, 2015
- Kampania Nazywam się Miliard
- Polscy niepełnosprawni. Od diagnozy do nowego modelu polityki społecznej (s. 305)
- Raport Alternatywny Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami (art. 6 i 16)
- Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Poradnik RPO, Maria Radziejowska, Anna Mazurczak
- Kocha, lubi, bije
- Tata bił mnie żelazkiem gorącym (zawiera tekst łatwy do czytania)
- Dla osób z niepełnosprawnością intelektualną (materiały oraz formularze dla świadka/świadkini i osoby doświadczającej przemocy – tekst łatwy do czytania)
- O przemocy wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną
- http://
codziennikfeministyczny.pl/ przemoc-seksualna-wobec- kobiet-niepelnosprawnosciami- gdy-kultura-gwaltu-ableism- ida-parze/, - Zakończenie molestowania seksualnego niepełnosprawnych kobiet i dziewcząt, Wspólne oświadczenie ONZ Women, Komitetu ds. Praw Osób Niepełnosprawnych
- https://www.apa.org/topics/violence/women-disabilities
- https://www.apa.org/topics/violence/women-disabilities.pdf
- Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie sytuacji kobiet niepełnosprawnych (2018/2685(RSP))
- Raport alternatywny Rzecznika Praw Obywatelskich do sprawozdania rządu Rzeczypospolitej Polskiej z działań podjętych w celu wprowadzenia w życie konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
- Przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet, w tym kobiet starszych i kobiet z niepełnosprawnościami analiza i zalecenia, Warszawa, 2013
- Silent Tears: disability and violence through the eyes of female victims
- Interpersonal Violence and Women With Disabilities: A Research Update
- Webinar Ending Violence Against Women and Girls with Disabilities in the European Union
- Domestic violence and access to services for women with disabilities, Claire Desant, 2020
- Life After Violence. A study on How Women With Intellectual Disabilities Cope with Violence They Experienced in Institutiuons, 2018
- Recommendations from the women’s movement, Claire Fourçans, 2020
- The Istanbul Convention a fundamental instrument to eliminate violence, Rachel Eapen Paul, 2020.
Treść podstrony przygotowała Katarzyna Żeglicka.
Aktualizacja: Agata Teutsch