Dlaczego akurat te konkretne 16 dni?
Kampania 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze względu na Płeć jest prowadzona między 25 Listopada, Międzynarodowym Dniem Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet, a 10 grudnia, Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka, dla podkreślenia faktu, że eliminacja wszelkich form przemocy wobec kobiet to kwestia praw człowieka, oraz że utrzymywanie takiej przemocy jest pogwałceniem praw człowieka. Działania Kampanii 16 Dni koncentrują się na kwestiach praw człowieka i wykorzystują je aby gwarantować, że sprawcy przemocy, zarówno na szczeblu państwowym, jak i nie-państwowym, zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za akty przemocy wobec kobiet.
Znaczenie 25 listopada i 10 grudnia
Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet, 25 listopada
25 listopada został ogłoszony Międzynarodowym Dniem Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet na pierwszym Feministycznym Spotkaniu (Feminist Encuentro) Ameryki Łacińskiej i Karaibów, które odbyło się w Bogocie, w Kolumbii 18-21 lipca 1981 roku. “Feminist Encuentro” to feministyczne konferencje zwoływane co 2-3 lata w różnych krajach Ameryki Łacińskiej dla wymiany doświadczeń i refleksji nad sytuacją ruchu kobiecego. W czasie pierwszego spotkania kobiety ujawniły i sklasyfikowały akty przemocy – od przemocy domowej, gwałtu i seksualnego molestowania po przemoc ze strony państwa włączając w to tortury wobec kobiet – więźniarek politycznych. Dzień 25 listopada został wybrany dla upamiętnienia zamordowania sióstr Mirabal (Patria, Minerva i Maria Teresa) 25 listopada 1960 roku w czasach dyktatury Rafaela Trujillo w Republice Dominikany. W 1999 Organizacja Narodów Zjednoczonych uznała oficjalnie 25 listopada Dniem Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet.
Kim były siostry Mirabal?
Patria, Minerva, Maria Teresa i Dede urodziły się w Ojo de Agua, w pobliżu miasta Salcedo w Dominikanie. Siostry Mirabal, zwane “Las Mariposas” („motyle”), były politycznymi działaczkami i bardzo widocznym symbolem oporu przeciwko dyktaturze Trujillo. Wraz ze mężami były często aresztowane za swoją działalność w obronie demokracji i praworządności. 25 listopada 1960 roku trzy spośród sióstr Mirabal – Minerva, Patria i Maria Teresa wraz z ich kierowcą, Rufino de la Cruz, zostały zamordowane przez tajną policję Trujillo. Trzy kobiety, wiezione przez Rufino, jechały do Puerto Plata by odwiedzić swych aresztowanych mężów. Ciała trzech sióstr znaleziono skrępowane i zmasakrowane na dnie przepaści. Wieści o tym okrutnym zamachu poruszyły cały naród.
Brutalne zabójstwo sióstr Mirabal doprowadziło do aktywizacji ruchu walczącego z dyktaturą Trujillo. Trujillo został zabity 30 maja 1961 roku, a jego reżim upadł.
Siostry stały się powszechnie rozpoznawanym symbolem feministycznego oporu. Powstały liczne pieśni, poematy i książki poświęcone ich pamięci. Zorganizowano wystawę pamiątek po siostrach w Narodowym Muzeum Historii w Dominikanie, wydano znaczek dla uczczenia ich pamięci, a prywatna fundacja zaczęła gromadzić środki na renowację muzeum w ich rodzinnej miejscowości. 8 marca 1997 roku, w Międzynarodowy Dzień Kobiet, uroczyście odsłonięto fresk wykonany na obelisku (wzniesionym wcześniej ku czci Trujillo) w Santo Domingo. Malowidło to przedstawia wizerunki czterech sióstr i zostało nazwane “Un Canto a la Libertad” (Pieśnią Wolności).
Zobacz też: powieść Julii Alvarez pt. “In the Time of the Butterflies” (Czas Motyli) z 1994 roku, książkę Bernarda Diederich “Trujillo: The Death of the Dictator” i artykuł “The Mirabal Sisters” w kwartalniku Connexions, an International Women’s Quarterly, Nr 39, 1992.
Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, 10 Grudnia
10 grudnia ludzie i państwa z całego świata świętują rocznicę podpisania w 1948 roku Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (PDPC). Tego pamiętnego dnia dla współczesnej historii narody świata zjednoczyły starania aby raz na zawsze usunąć w cień widmo ludobójstwa wywołane II Wojną Światową. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka była jednym z pierwszych większych osiągnięć ONZ i wyznaczyła podstawową filozofię dla wielu przyszłych prawomocnych instrumentów międzynarodowych. Rezolucja 217A (III) Zgromadzenia Ogólnego ONZ ogłasza „Powszechną Deklarację Praw Człowieka jako wspólny najwyższy cel wszystkich ludów i wszystkich narodów, aby wszyscy ludzie i wszystkie organy społeczeństwa mając stale w pamięci niniejszą Deklarację – dążyły w drodze nauczania i wychowywania do rozwijania poszanowania tych praw i wolności…”
Organizacje i jednostki korzystają z Dnia Praw Człowieka jako okazji zarówno do upamiętnienia podpisania historycznego dokumentu, jak i do upowszechniania wartości jakie on wyraża. Według Mary Robinson, pełniącej wcześniej urząd Wysokiej Komisarz NZ ds. Praw Człowieka, Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka jest „okazją do pokazania, iż zasady Uniwersalnej Deklaracji Praw Człowieka nie były teoretyczne czy abstrakcyjne.”
Zapoznaj się z pełną wersję Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka stronie ONZ.
Przeczytaj polską wersję Deklaracji.
Kluczowe daty dla uczczenia aktywizmu feministycznego
Międzynarodowy dzień obrończyń praw człowieka, 29 listopada
Defending Women Defending Rights (“W obronie obrończyń praw człowieka”) to międzynarodowa kampania zainicjowana w 2004 roku w celu uznania i ochrony kobiet obrończyń praw człowieka, będących aktywistkami głoszącymi konieczność egzekwowania wszystkich praw człowieka w odniesieniu do wszystkich ludzi. Kampania podkreśla, że kobiety walczące o prawa człowieka i aktywistki broniące praw kobiet napotykają na szczególne przeciwności i nadużycia, z powodu ich aktywizmu, bądź płci. 29 listopada to dzień uznania kobiet-obrończyń praw człowieka oraz dzień uhonorowania aktywizmu, rzecznictwa i odważnych aktów oporu. Kampania skupia się na obronie praw oraz wpływie jaki mają nadużycia państwowych, publicznych i indywidualnych sprawców (włącznie z członkami rodziny i społeczności lokalnej), na wzroście roli i znaczenia militaryzmu i fundamentalizmu oraz na wielu formach, w jakich atakuje się obrończynie ze względu na ich tożsamość seksualną, w tym postrzeganie przez pryzmat bycia lesbijką lub gejem.
Koniecznie odwiedź stronę kampanii, na której znajdziesz video, informacje o akcjach, raporty i inne materiały do wykorzystani w trakcie działań w lokalnej społeczności podczas Międzynarodowego dnia obrończyń praw człowieka.
Masakra w Montrealu, 6 grudnia
W środę 6 grudnia 1989 roku, 25-cio letni mężczyzna, Marc Lepine wszedł do budynku Politechniki Uniwersytetu w Montrealu niosąc pół-automatyczny karabin. Strzelając zabił 14 kobiet i ranił 13 innych osób: 9 kobiet i 4 mężczyzn. Lepine uważał, że to przez studentki nie dostał się na Politechnikę. Zanim popełnił samobójstwo zostawił list, w którym umieścił tyradę przeciwko feministkom i listę 19 prominentnych, najbardziej znienawidzonych przez niego kobiet.
14 kobiet, które zginęły w masakrze 6 grudnia to Anna-Maria Edward, Anna-Maria Lemay, Annie St. Arneault, Annie Turcotte, Barbara Daigneault, Barbara Maria Klueznick, Genevieve Bergeron, Helen Colgan, Maud Haviernick, Maryse Laganiere, Maryse Leclair, Michele Richard, Natalie Croteau i Sonia Pelletier.
Kobiety w całym kraju organizowały czuwania, marsze i inne upamiętniające wydarzenia. Spowodowało to wzrost wsparcia dla programów edukacyjnych i budowania zasobów pozwalających zminimalizować przemoc wobec kobiet. Zarówno rządowe, jak i lokalne programy angażowały się w przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet. W roku 1991 Rząd Kanady ogłosił 6 grudnia Narodowym Dniem Pamięci i Działania w obliczu Przemocy Wobec Kobiet. W roku 1993 organizacja pod nazwą Grudniowa Koalicja skoncentrowała się na gromadzeniu środków pozwalających na zorganizowanie bezpiecznej przestrzeni dla kobiet i dzieci narażonych na przemoc. Organizowana w tym samym roku kampania Zero Tolerancji otworzyła przed mężczyznami szansę nowej formy solidarności z kobietami, poprzez zaangażowanie w ruch przeciwko przemocy. Bezpośrednim następstwem masakry w Montrealu było założenie przez matki zamordowanych kobiet grup działających na rzecz ograniczenia dostępu do broni i promowania świadomości dotyczącej przemocy wobec kobiet.
Dni ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ wypadające w trakcie kampanii 16 Dni
Poprzez rezolucje przyjmowane przez Zgromadzenie Ogólne, ONZ wyznacza dni dla uznania znaczących wydarzeń i spraw. Kompletną listę tych dat znaleźć można na stronie ONZ. Poniżej zamieszczamy listę dni ustanowionych przez ONZ, które wypadają podczas kampanii 16 Dni. Daty 25 listopada oraz 10 grudnia nie zostały tu włączone, gdyż opisane były szczegółowo powyżej. Wszystkie poniższe opisy zostały zaczerpnięte bezpośrednio ze strony internetowej ONZ. Więcej szczegółowych informacji na temat każdej z dat można uzyskać wchodząc na dodatkowo zamieszczone linki. Jeżeli jakieś wydarzenia czy działania w ramach kampanii 16 Dni zbiegają się z tymi datami, warto włączyć je we własne działania promujące kampanię by podkreślić wspólne powiązania.
Międzynarodowy Dzień Solidarności z Narodem Palestyńskim, 29 Listopada
W 1977 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ zaapelowało o ustanowienie dnia 29 listopada corocznie obchodzonym Dniem Solidarności z Narodem Palestyńskim (rezolucja 32/40 B). Tego dnia, w 1947 roku, Zgromadzenie przyjęło rezolucję o podziale Palestyny (rezolucja 181 (II)).
Światowy Dzień AIDS, 1 Grudnia
Światowy Dzień AIDS obchodzimy co roku 1 grudnia. W dniu tym rozpoczynają się coroczne kampanie zachęcające do wsparcia i rozwoju programów prewencyjnych i edukacyjnych dotyczących zagadnień związanych z HIV/AIDS. Po raz pierwszy Światowy Dzień AIDS obchodzono w 1988 roku, po międzynarodowym spotkaniu ministrów zdrowia wzywającym do wzbudzenia ducha tolerancji społecznej i lepszej wymiany informacji na temat HIV/AIDS. Obchodzenie Światowego Dnia AIDS przyczynia się do wzmocnienia działań na rzecz powstrzymania epidemii AIDS.
Więcej informacji na temat Światowego Dnia AIDS można uzyskać kontaktując się z: UNAIDS Secretariat, 20 avenue Appia, 1211 Geneva 27, Switzerland, tel.: (41-22)791 3666, fax: (41-22)791 4187, e-mail: , strona www: <http://www.unaids.org>.
Światowy Dzień na rzecz Zniesienia Niewolnictwa, 2 Grudnia
Światowy Dzień na rzecz Zniesienia Niewolnictwa, 2 grudnia, przywołuje datę przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Konwencji w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji (rezolucja 317 (IV) z dnia 2 grudnia 1949).
Poprzez rezolucję 57/195 z dnia 18 grudnia 2002, Zgromadzenie ustanowiło rok 2004 Międzynarodowym Rokiem dla Upamiętnienia Walki z Niewolnictwem i jego Zniesienia.
Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami, 3 grudnia
Coroczne obchody Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnościami, 3 grudnia, mają na celu upowszechnianie zrozumienia kwestii niepełnosprawności i wzmocnienie wsparcia na rzecz godności, praw i dobrej jakości życia osób niepełnosprawnych. Celem obchodów jest także zwiększenie świadomości na temat korzyści jakie można uzyskać poprzez włączenie osób niepełnosprawnych we wszelkie formy życia politycznego, społecznego, gospodarczego i kulturalnego. Temat przewodni Dnia opiera się na dążeniu do pełnego i równego korzystania z praw człowieka i uczestnictwa w życiu społecznym osób niepełnosprawnych, który to cel ustanowiony został przez Światowy Program Działań na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami i przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1982 roku.
- Międzynarodowy Dzień Wolontariatu na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, 5 grudnia
Międzynarodowy Dzień Wolontariatu (IVD) stwarza okazję dla wolontariuszy/-ek i organizacji angażujących wolontariuszy/-ki aby wspólnie pracowałi/-ły nad projektami i kampaniami promującymi ich wkład w rozwój społeczno-gospodarczy na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Łącząc wsparcie ONZ z poparciem organizacji obywatelskich, IVD daje niepowtarzalną możliwość współpracy agencjom rządowym, organizacjom pozarządowym, grupom obywatelskim, sektorowi prywatnemu i organizacjom angażującym wolontariuszy/-ki by osiągnąć wspólne cele. Międzynarodowy Dzień Wolontariatu został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Rezolucją 40/212 dnia 17 grudnia 1985. Od tamtej pory rządy, ONZ oraz organizacje obywatelskie skutecznie przyłączały się do działań wolontariuszy/-ek z całego świata by obchodzić dzień 5 grudnia.
Międzynarodowy Dzień Lotnictwa Cywilnego, 7 grudnia
Celem międzynarodowych obchodów tego Dnia jest pobudzenie ogólnoświatowej świadomości znaczenia jakie ma międzynarodowe lotnictwo cywilne w społeczno-gospodarczym rozwoju państw oraz roli jaką ten Dzień odgrywa w propagowaniu bezpieczeństwa, efektywności i regularności międzynarodowego transportu lotniczego.
Międzynarodowy Dzień Przeciw Korupcji, 9 grudnia
Poprzez Rezolucję 58/4 z dnia 31 października 2003, Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło dzień 9 grudnia Międzynarodowym Dniem Przeciw Korupcji. Decyzję tę podjęto aby podnieść poziom świadomości istnienia korupcji i roli jaką Konwencja przeciw korupcji ONZ odgrywa w jej zwalczaniu i przeciwdziałaniu.
Co ważne, na podstawie rezolucji z dnia 11 września 2015, dzień 9 grudnia został również uznany Międzynarodowym Dniem Pamięci i Godności Ofiar Zbrodni Ludobójstwa oraz Prewencji tych Zbrodni (tekst rezolucji na stronach ONZ).
Tłumaczenie na polski: Magdalena Wnukowicz dla Fundacji Autonomia